Część 1
Jak często zdarza Ci się „pogrozić” dziecku konsekwencjami niewłaściwego zachowania, a potem po prostu odpuścić? Jeśli odpowiedź brzmi: „często”, nie jest to zaskoczeniem. Konsekwencja w wychowaniu dziecka jest bardzo trudna do osiągnięcia. Jak zatem kochać, ale jednocześnie wymagać? Dowiedz się więcej. Wskazówki psycholog Moniki Chrapińskiej-Krupa.
Na początek pytanie trochę na przekór: czy konsekwencja w wychowaniu jest w ogóle potrzebna? A może to przejaw nadmiernej surowości i „tresowania” dziecka? Może lepiej pójść drogą „bezstresowego wychowania”. Odpowiedź jest jasna: „bezstresowo” – tak, ale nie bez ponoszenia odpowiedzialności za swoje czyny.
Konsekwencja w wychowaniu wcale nie jest jednoznaczna z restrykcjami i wojskową dyscypliną. Oznacza coś zupełnie innego. Jak zatem mądrze jej przestrzegać?
Konsekwencja w wychowaniu, czyli co?
O konsekwencji w wychowaniu mówi się wiele, ale rzadko kiedy definiuje się, co to w ogóle jest. Najprościej mówiąc, chodzi o jasne ustalenie „reguł gry” i przestrzeganie ich. Jeśli więc np. zabronisz dziecku jedzenia na łóżku, a później przymykasz na to oko, można to zdefiniować jako prosty przykład braku konsekwencji.
Do czego prowadzi brak konsekwencji w wychowaniu?
Etap dzieciństwa i dojrzewania to czas, w którym młody człowiek rozwija się, czerpiąc wzorce z najbliższego otoczenia. To wtedy, w procesie socjalizacji, uczy się zasad funkcjonowania w społeczeństwie. Na podstawie obserwacji najbliższych, a zwłaszcza rodziców, internalizuje swoiste „reguły gry”. Jeśli już w dzieciństwie nauczy się, że nie istnieją konsekwencje podejmowanych działań, może mieć problem z odpowiedzialnością za swoje czyny w dorosłym życiu, co może być dla niego ogromną przeszkoda w samorozwoju i efektywnym funkcjonowaniu w społeczeństwie.
To nie jedyny negatywny efekt braku konsekwencji w wychowaniu. Prowadzi on również do tego, że jako rodzic sam kopiesz pod sobą dołki i podminowujesz swój autorytet. A to prosta droga do tego, żeby dziecko przestało się Ciebie słuchać, zaczęło ignorować prośby i polecenia, problemy wychowawcze z roku na rok narastały.
Czy konsekwencja w wychowaniu oznacza wojskowy dryl?
To częste skojarzenie, które pojawia się w głowie, prawda? Ale czy rodzic, który jest konsekwentny, musi być jednocześnie „surowy”? Czy jego zachowanie musi wywoływać u dziecka strach? Absolutnie nie! Mądra konsekwencja w wychowaniu wcale nie jest oparta na jakimkolwiek zastraszaniu i budowaniu atmosfery nieustannego stresu. Pamiętaj, że negatywna motywacja, a więc poprzez surowe karanie, jest znacznie mniej efektywna niż pozytywne wzmacnianie dobrych zachowań dziecka. Najważniejsze jest jednak jasne określenie granic i zasad, a następnie ich przestrzeganie. Tylko i aż.
Monika Chrapińska-Krupa Wybrała: Barbara Ferenc
